Predmet br.: CH/00/3880
Podnosilac prijave: Momčilo MARJANOVIĆ
Tužena strana: Republika Srpska
Datum uručenja: 11. novembar 2002. godine

ODLUKA O PRIHVATLJIVOSTI I MERITUMU

Činjenice

Podnosilac prijave je državljanin Bosne i Hercegovine srpske nacionalnosti. Uhapšen je i optužen za ubistvo jula 1994. godine. Dana 18. jula 1996. godine podnosilac prijave oglašen je krivim za ubistvo i osuđen na 7 godina zatvora. I podnosilac prijave i javni tužilac su uložili žalbe protiv prvostepene presude, a 20. decembra 1996. godine Viši sud u Bijeljini uvažio je žalbu podnosioca prijave i predmet vratio na ponovno suđenje. Dana 14. maja 1998. godine otpočelo je ponovno suđenje podnosiocu prijave pred Višim sudom u Bijeljini, a 31. avgusta 1999. godine ponovo je oglašen krivim za ubistvo i osuđen na kaznu od 7 godina zatvora. Vrhovni sud Republike Srpske je 22. maja 2000. godine uvažio žalbu koju je podnio javni tužilac i izmijenio kaznu podnosioca prijave na 8 godina zatvora. Dana 18. marta 2002. godine je pušten iz pritvora. Njegova kazna je trebalo da istekne 18. jula 2002. godine.

Podnosilac prijave se žalio na razne povrede svojih prava u odnosu na zakonitost i dužinu pritvora, pravičnost i dužinu postupka kao i da je bio podvrgavan nehumanom i ponižavajućem postupanju u zatvoru. Nadalje se žalio da su ga lišili prava na posjete članova porodice te da su se zatvorski organi uplitali u njegovo pravo na pristup telefonu i pravo na prepisku.

Prihvatljivost

Dom je prvo razmotrio da li je nadležan, ratione temporis, da razmatra predmet, imajući na umu da je podnosilac prijave bio lišen slobode prije stupanja na snagu Sporazuma, 14. decembra 1995. godine. Podsjećajući na predmet Damjanović protiv Federacije Bosne i Hercegovine, Dom je zapazio da iako se od njega zahtijeva da svoje ispitivanje predmeta ograniči na razmatranje toga da li su ljudska prava podnosioca prijave bila povrijeđena ili ugrožena nakon tog datuma, on može razmatrati i događaje prije tog datuma da bi ocijenio opšti način na koji je predmet podnosioca prijave rješavan.

Drugo, što se tiče žalbenih navoda podnosioca prijave u vezi njegovog prava na život, prava da ne bude podvrgnut nehumanom i ponižavajućem postupku ili kažnjavanju te njegovog prava da ne mora obavljati i ne bude primoran na prisilni rad, Dom je zaključio da su ti žalbeni navodi nepotkrijepljeni i da ne ukazuju da postoji kršenje prava i sloboda zagarantovanih Sporazumom.

Treće, u pogledu neiscrpljivanja domaćih pravnih lijekova, Dom je zaključio da je podnosilac prijave pred domaćim sudovima osporio zakonitost svih odluka o svome pritvoru.

Četvrto, što se tiče njegovih navoda o diskriminaciji, Dom je zaključio da je njegov žalbeni navod u vezi diskriminacije očigledno neosnovan po relevantnim osnovama, pošto on nije naveo da je s njim postupano drugačije.

Dom je prijavu proglasio prihvatljivom prema članovima 5, 6 i 8 Konvencije, a ostatak prijave je proglasio neprihvatljivim.

Meritum

Član 5(1)(c) Konvencije

Dom je zaključio da je u periodu od 14. decembra 1995. do 20. februara 1997. godine pritvor podnosioca prijave bio u skladu s postupkom propisanim zakonom u svrhu njegovog privođenja nadležnim sudskim organima radi postojanja osnovane sumnje da je počinio krivično djelo. Međutim, Dom je podsjetio da prema domaćem zakonu o nastavku pritvora mora ex officio odlučiti sudsko vijeće u roku od 2 mjeseca od zadnje odluke. U periodima od 20. februara 1997. do 9. septembra 1997. godine i od 9. novembra 1997. do 23. jula 1998. godine, pošto odluka o pritvoru nije preispitana svaka dva mjeseca, pritvor podnosioca prijave nije bio u skladu s postupkom pripisanim zakonom te predstavlja povredu člana 5(1)(c) Konvencije.

Član 5(3) Konvencije

Dom je ustanovio da su u predmetu podnosioca prijave domaći organi vlasti propustili da razmotre elemente koji su mogli biti "relevantni i dovoljni" da bi se opravdalo produžavanje pritvora u smislu člana 5 stav 3 Konvencije. Pritvor podnosioca prijave zasnivao se jedino na tome da je postojala osnovana sumnja da je podnosilac prijave počinio krivično djelo za koje je optužen i da je bio suočen s mogućnošću da bude osuđen na dugu zatvorsku kaznu u slučaju da ga proglase krivim. Dom je zapazio da je Evropski sud za ljudska prava dosljedno navodio da ti osnovi nisu "relevantni i dovoljni" da bi se opravdalo produžavanje pritvora. Što se tiče kriterija marljivosti, Dom je našao da je za upravljanje pravnim sistemom odgovorna tužena Strana, te da se svako odugovlačenje mora direktno pripisati tuženoj Strani. Dom je takođe zapazio da je bilo nekoliko dugih perioda neaktivnosti, te, uprkos tome što je podnosilac prijave i sam donekle doprinio odugovlačenju, Dom je zaključio da je dužina pritvora podnosioca prijave od 14. decembra 1995. do 22. maja 2000. godine prekoračila sve granice razumnosti.

Član 5(4) Konvencije

Dom je zaključio da je u odnosu na periode pritvora od 20. februara 1997. do 9. septembra 1997. godine i od 9. novembra 1997. do 23. jula 1998. godine podnosilac prijave bio spriječen da pokrene postupak kojim bi se u kratkom roku odlučilo o zakonitosti njegovog pritvora. Prema tome, tužena Strana je povrijedila prava podnosioca prijave zagarantovana članom 5, stav 4 Konvencije.

Član 6(1) Konvencije

U pogledu žalbenog navoda podnosioca prijave da mu nije dozvoljeno da unakrsno ispita vještaka tokom prvog suđenja, Dom je ustanovio da je 20. decembra 1996. godine Viši sud u Bijeljini uvažio žalbu podnosioca prijave protiv prvostepene presude, posebno navodeći da nepozivanje vještaka predstavlja povredu prava podnosioca prijave. U skladu s tim, Dom je zaključio da su bilo kakvi nedostaci na prvom suđenju u ovom pogledu bili djelotvorno ispravljeni u postupku ponovnog suđenja.

U pogledu zahtjeva o razumnom vremenskom roku, Dom je zaključio da činjenice predmeta kako su iznesene nisu pretjerano komplikovane, niti su bile dovoljan razlog za kašnjenje u postupku. Drugo, Dom je ponovio da je za upravljanje pravnim sistemom odgovorna tužena Strana, te da se svako odugovlačenje mora direktno pripisati tuženoj Strani. Dom je takođe zapazio da je bilo nekoliko dugih perioda neaktivnosti, te, uprkos tome što je podnosilac prijave i sam donekle doprinio odugovlačenju, Dom je zaključio da je dužina pritvora podnosioca prijave od 14. decembra 1995. do 22. maja 2000. godine prekoračila sve granice razumnosti, čime je povrijeđeno njegovo pravo da mu se sudi u okviru razumnog roka kako se garantuje članom 6, stav 1 Konvencije.

Član 6(3)(c) Konvencije

Dom je zapazio da je podnosilac prijave bio bez pravnog zastupnika tokom perioda od sedam mjeseci te da tužena Strana nije dala primjereno objašnjenje za to. U vezi s tim, Dom je zaključio da je podnosiocu prijave tokom tog perioda zaista bila neophodna djelotovorna pravna pomoć te je našao da je to povreda člana 6(3)(c) Konvencije.

Član 8 Konvencije

U vezi žalbenog navoda podnosioca prijave da su se zatvorski organi uplitali u njegovo pravo na porodični život, pristup telefonu i pravo na prepisku, Dom je zaključio da u nedostatku posebnog dokaza u suprotnom smislu njegovi navodi nisu potkrijepljeni. Stoga nije došlo do povrede člana 8 Konvencije.

Pravni lijekovi

Dom je naredio Republici Srpskoj da podnosiocu prijave isplati iznos od 3.000 KM na ime kompenzacije za nematerijalnu štetu. Dom je odbacio ostatak zahtjeva za kompenzaciju podnosioca prijave.


Odluka je usvojena 11. oktobra 2002.
Odluka je uručena 8. novembra 2002.