Predmet br.: CH/00/4116, CH/00/4117, CH/00/4077 i CH/00/4115
Podnosilac prijave: Bisera SPAHALIC, Mustafa SPAHALIC, Avdo TOSKIC i Adil USANOVIC
Tuzena Strana: Bosna i Hercegovina i Republika Srpska
Datum urucenja: 7. septembar 2001. godine

ODLUKA O PRIHVATLJIVOSTI I MERITUMU

Cinjenicno stanje

Ovi predmeti se ticu pokusaja podnosilaca prijava, raseljenih lica bosnjacke nacionalnosti, da vrate u posjed svoju imovinu u Brckom. U skladu sa Aneksom 2 Dejtonskog mirovnog sporazuma, pitanje kontrole Brckog je ostavljeno otvoreno za kasniju medjunarodnu arbitrazu. Aneks 2 dalje predvidja da ce ova oblast, u medjuvremenu i ukoliko drugacije ne bude dogovoreno, i dalje biti pod upravom kakva je bila u vrijeme potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma. Svi podnosioci prijava su pokusavali da vrate svoju imovinu koja se nalazi u sjeveroistocnom dijelu Brcko Distrikta koji je bio pod kontrolom Republike Srpske u vrijeme potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma.

Svi podnosioci prijava su 1999. godine pokrenuli upravne postupke pred organima Republike Srpske za vracanje svojih domova u posjed. U predmetima tri podnosioca prijava nikakav odgovor nije primljen od organa Republike Srpske; jedan od tih podnosilaca prijava je 2000. godine vracen u posjed svog stana u Brcko Distriktu. Preostalog podnosioca prijave Ministarstvo za izbjeglice i raseljena lica Republike Srpske je vratilo u posjed njegovog stana 2000. godine.

Arbitrazni tribunal, uspostavljen po Dejtonskom mirovnom sporazumu, je 5. marta 1999. godine donio Konacnu odluku kojom se utvrdjuje da je Brcko "samoupravni nezavisni Distrikt" koji ce biti pod suverenitetom BiH. Statut Brckog, koji je bio instrument implementacije Arbitrazne odluke, je usvojen 8. marta 2000. godine. Memorandum o razumijevanju, u kome su sadrzane odgovornosti novog Odsjeka za urbanizam Brcko Distrikta, je potpisan 19. septembra 2000. godine izmedju entiteta. Sudstvo Brcko Distrikta je uspostavljeno 1. aprila 2001. godine.

Prihvatljivost

Dom je prijave proglasio prihvatljivim u dijelu u kome su upucene protiv Bosne i Hercegovine u vezi sa navodima po clanu 8 i clanu 1 Protokola br. 1 nakon potpisivanja Memoranduma o razumijevanju 19. septembra 2000. godine i doticnim navodima po clanovima 6 i 13 nakon uspostave sudstva Brcko Distrikta 1. aprila 2001. godine. Dom je prijave odbio kao neprihvatljive u dijelu u kome su upucene protiv Bosne i Hercegovine u vezi sa clanom 8 i clanom 1 Protokola br. 1 prije 19. septembra 2000. godine i u vezi sa clanovima 6 i 13 prije 1. aprila 2001. godine.

Dom je prijave proglasio prihvatljivim u dijelu u kome su upucene protiv Republike Srpske u vezi sa navodima po clanu 8 i clanu 1 Protokola br. 1 prije potpisivanja Memoranduma o razumijevanju 19. septembra 2000. godine i u vezi sa navodima po clanovima 6 i 13. Dom je odbio prijave kao neprihvatljive u dijelu u kome su upucene protiv Republike Srpske u vezi sa clanom 8 i clanom 1 Protokola br. 1 poslije 19. septembra 2000. godine.

Meritum

Clan 8 Konvencije

Sto se tice Republike Srpske, Dom je utvrdio da je Republika Srpska bila zakonski i prakticno odgovorna za rjesavanje stambenih pitanja do 19. septembra 2000. godine. Dom je zapazio da su svi podnosioci prijava morali napustiti svoje domove zbog ratnih dejstava, da su svu imovinu zatim koristile trece osobe i da su pokusaji podnosilaca prijava da povrate svoje domove u posjed putem upravnim postupaka bili neuspjesni, osim postupka jednog podnosioca prijave. Dom je, prema tome, ustanovio da podnosioci prijava nisu bili u mogucnosti da povrate svoje domove u posjed zbog propusta organa Republike Srpske da efikasno rijese njihove zalbe. Prema tome, Republika Srpska je prekrsila pravo svih podnosilaca prijava na postivanje njihovih domova zagarantovano clanom 8 do 19. septembra 2000. godine kada je odgovornost za stambena pitanja prenesena sa Republike Srpske na Brcko Distrikt.

Sto se tice Bosne i Hercegovine, s obzirom da je Brcko Distrikt pod direktnim suverenitetom Bosne i Hercegovine, slijedi da je Bosna i Hercegovina tuzena Strana pred Domom u vezi sa navodnim povredama ljudskih prava u Brcko Distriktu. Sto se tice podnosioca prijave koji je 2000. godine povratio svoj stan u posjed rjesenjem Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica Republike Srpske, uplitanje u njegovo pravo na dom je prestalo prije vremena kada je Bosna i Hercegovina izricito prihvatila odgovornost za zastitu ljudskih prava osoba u Brcko Distriktu pa Dom, prema tome, nije nasao uplitanje u njegovo pravo na dom koje se moze pripisati Bosni i Hercegovini. Sto se tice podnosioca prijave koji je povratio svoj dom u posjed rjesenjem Brcko Distrikta, Dom nije ustanovio uplitanje u njegovo pravo na dom koje se moze pripisati Bosni i Hercegovini. Sto se tice ostalih podnosilaca prijava, Dom je ustanovio da je Bosna i Hercegovina propustila da rijesi njihove zahtjeve za povrat u posjed u rokovima propisanim zakonom pa je, prema tome, Bosna i Hercegovina prekrsila njihovo pravo na postivanje doma zagarantovano clanom 8 poslije 19. septembra 2000. godine.

Clan 1 Protokola br. 1 uz Konvenciju

Sto se tice Republike Srpske Dom je utvrdio, u kontekstu ispitivanja predmeta po clanu 8 Konvencije, da je Republika Srpska povrijedila prava podnosilaca prijava na mirno uzivanje posjeda, dok god je bila nadlezna da razmatra ta pitanja, naime do 19. septembra 2000. godine.

Sto se tice Bosne i Hercegovine, Dom je utvrdio da je propust organa da postupe u skladu sa zakonima koji su vazili u vrijeme navodnih povreda u predmetima dva podnosioca prijava, koji nisu bili u mogucnosti da povrate svoje domove u posjed, predstavljao neopravdano uplitanje u pravo podnosilaca prijava na mirno uzivanje posjeda u periodu nakon 19. septembra 2000. godine. Dom nije ustanovio da je u predmetima podnosilaca prijava, koji si bili u mogucosti da povrate svoje domove u posjed, doslo do uplitanja koje se moze pripisati Bosni i Hercegovini.

Clan 6 Konvencije

Dom je zapazio da od 5. marta 1999. godine do uspostave sudstva Brcko Distrikta u aprilu 2001. godine, nije bilo moguce da sud odluci o meritumu tuzbi podnosilaca prijava u smislu clana 6. Pored toga, nejasnoca oko nadleznosti sudova Republike Srpske je lisila podnosioce prijave koherentnog sistema koji bi efikasno zastitio njihova prava. Prema tome, Republika Srpska je povrijedila prava podnosilaca prijava na efikasan pristup sudu. Zakljucivsi da su sudovi Republike Srpske jos uvijek bili nadlezni za postupke koji su jos uvijek u postupku pred njima, Dom je ustanovio da se Bosna i Hercegovina ne moze smatrati odgovornom za bilo koju povredu u vezi sa clanom 6.

Clan 13 Konvencije

S obzirom na svoju odluku u vezi sa clanom 6, Dom je zakljucio da nije potrebno da ispita predmete po clanu 13, kojim je zagarantovano pravo na efikasan pravni lijek pred domacim organima.

Pravni lijekovi

Dom je naredio Bosni i Hercegovini da omoguci podnosiocima prijava, koji to jos nisu ucinili, da vrate svoju imovinu u posjed bez daljeg odlaganja i da im isplati odredjeni iznos na ime kompenzacije za nemogucnost koristenja njihovih domova. Dom je naredio Republici Srpskoj da svakom od cetiri podnosioca prijave isplati odredjeni iznos na ime kompenzacije za dusevne patnje i nemogucnost koristenja njihovih domova.

Odluka usvojena 4. septembra 2001. godine
Odluka urucena 7. septembra 2001. godine